सावंतवाडी । प्रतिनिधी :
सिंधुदुर्ग जिल्ह्यातील आगळीवेगळी व ऐतिहासिक परंपरा असलेल्या सांगेली गिरोबा उत्सवाचा रविवारी थाटात प्रारंभ झाला.
सुमारे साडे तीनशे वर्षांची गौरवशाली ऐतिहासिक परंपरा लाभलेल्या या उत्सवासाठी हजारो भाविकांनी गर्दी केली होती. रविवारी होळी पौर्णिमेच्या पूर्वसंध्येला ढोल ताशांच्या गजरात व ‘हर हर महादेव’ च्या जयघोषात प्रारंभ झालेल्या या आगळ्यावेगळ्या सोहळ्याची सांगता गुरूवारी होणार आहे.
सांगेली बिरोबाचे वैशिष्ट्य म्हणजे ग्रामदेवतेची दरवर्षी पुन: प्रतिष्ठापना करणारे सांगेली येथील गिरीजानाथ हे एकमेव देवस्थान आहे. गिरीजानाथाच्या या मूर्ती प्रतिष्ठापनेच्या सोहळ्यालाच गिरोबा उत्सव म्हणतात. दरवर्षी परंपरेप्रमाणे हा उत्सव धुमधडाक्यात व भक्तीपूर्ण वातावरणात साजरा केला जातो. पंचक्रोशीतीलच नव्हे तर जिल्हाभरातून या उत्सवाचा सोहळा याची देही याची डोळा अनुभवण्यासाठी हजारो भाविक यावेळी उपस्थित राहतात.
दरवर्षी गिरोबाच्या प्रतिष्ठापनेसाठी फणसाचे झाड निवडले जाते. यावर्षी गिरोबा उत्सवासाठी देवकरवाडीतील तुकाराम राऊळ यांचे फणसाचे झाड निवडण्यात आले होते. त्याच वेळी म्हणजे खऱ्या अर्थाने महाशिवरात्रीपासून या उत्सवाला सुरुवात होते. त्यानंतर उत्सवस्थळी गेले दोन आठवडे विविध कार्यक्रम संपन्न झाले.
रविवारी सायंकाळी गिरीजानाथ मंदिरात देवस्थानचे मानकरी आणि ग्रामस्थ उपस्थित झाल्यानंतर मंदिराच्या गाभार्यावरील एका बाजूचे छप्पर मोकळे करण्यात आले. यावेळी देवाची पडली भरणे, शेष लावणे आदी पारंपरिक धार्मिक कार्यक्रम झाले. त्यानंतर गिरिजानाथ मंदिराकडून सवाद्य निशाणकाठीसह देवस्थानचे मानकरी आणि ग्रामस्थ सवाद्य मिरवणुकीने येथील नियोजित गिरोबा उत्सवस्थळी निघाले.
उत्सवस्थळी पोहोचल्यावर सुहासिनीनी देवस्थानच्य मानकऱ्यांचे औक्षण केले. त्यानंतर गिरिजानाथाच्या मूर्तीसाठी निवडण्यात आलेल्या फणसाच्या झाडाची विधिवत पूजा अर्चा करून, शेस लावुन गाऱ्हाणे घालण्यात आले.
त्यानंतर ‘हर हर महादेव ‘ च्या जयघोषात व ढोल-ताशांच्या गजरात देवाचे झाड तोडल्यानंतर भाविक नतमस्तक झाले. सायंकाळपासून मध्यरात्रीपर्यंत फणसाच्या खोडापासून गिरोबाची मूर्ती घडविण्यात सांगेली पंचक्रोशीतील शेकडो सुतार कारागीरांनी उत्स्फूर्तपणे सहभाग घेतला. मध्यरात्रीनंतर गिरोबाची मूर्ती साकारल्यानंतर पहाटेच्या सुमारास सवाद्य मिरवणुकीने गिरोबाची ही मुर्ती प्रतिष्ठापनेसाठी मंदिरात नेतात. देवाला खांद लावण्याचा नवस असल्याने गिरोबाच्या या मूर्तीला खांद लावण्यासाठी भाविकांमध्ये चढाओढ असते.
पुढे होळी आणि त्यापाठोपाठ गिरिजानाथाची मूर्ती असते. सोबत नेत्रदीपक फटाक्यांची आतषबाजीही असते. पहाटे साडेतीनच्या सुमारास मूर्ती प्रतिष्ठापना करण्याचे नियोजन करण्यात आले. तत्पूर्वी जुना देव नेमातून काढून त्याठिकणी या नवीन देवाची प्रतिष्ठापना केली जाते. उत्सवानिमित देवकरवाडी ते गिरीजानाथ मंदिर परिसरात रस्त्याच्या दुतर्फा आकर्षक विद्युत रोषणाई करण्यात आल्याने गिरोबा उत्सवाचा हा मार्ग उजळून निघाला होता. उत्सवाचा हा संपूर्ण मार्ग भाविकांच्या गर्दीने गजबजून गेला. सांगेलीच्या या महाउत्सवामुळे गावात उत्साहाचे वातावरण होते. हजारो भाविकांनी यावेळी उपस्थित राहून सोहळ्याचा आनंद लुटला.
भाविकांना लाडू, चहा व सरबताचे वितरण करण्यात आले. देवकरवाडी ग्रामस्थ, देवस्थान मानकरी यांनी उत्सवाचे उत्कृष्ट नियोजन केले होते. उत्सवाला होणारी गर्दी लक्षात घेऊन चोख पोलिस बंदोबस्त बंदोबस्त ठेवण्यात आला होता.
Sindhudurg
